Skarby ze starej plebanii

Mówiąc o początkach poszukiwań interesujących przedmiotów, będących świadkami ciekawej historii Lipia, należy cofnąć się do 2017 roku. To wtedy, przed Wielkanocą, dwójka parafian, Joanka Szewczyk i Paweł Sokołowski, na terenie starej plebanii odnalazła dwa stare feretrony. – To było dla nas wielkie wydarzenie. Mocniej zainteresowaliśmy się historią naszej parafii. Czuliśmy, że jeszcze wiele nie zostało odkryte – relacjonuje Joanka Szewczyk.

Lichtarz pamiętający karmelitów
3 lata później przy Stowarzyszeniu Bezbłędna Gmina Błędów powstała grupa historyczna zrzeszająca pasjonatów lokalnej historii. W jej skład wchodzą: Mikołaj Szymański (koordynator), Joanka Szewczyk, Zbigniew Woźniak, Marianna Szewczyk, Agata Witczak Barbara Frydrych i ks. proboszcz Ewaryst Tomasiewicz.
W lipcu tego roku rozpoczęli poszukiwania na terenie starej plebanii. Rezultaty prac przeszły ich najśmielsze oczekiwania. – Oficjalna wersja była taka, że nic ciekawego tu nie ma, że wszystko uległo zniszczeniu w trakcie dwóch pożarów, jednego podczas I wojny światowej i drugiego, który wydarzył się w XX-leciu międzywojennym – mówi Joanka Szewczyk.
Członkowie grupy historycznej ocalili od zapomnienia m. in. brewiarz Herbomadae Majoris z 1914 roku, czteroczęściowe dzieło Breviarium Romanum, dwa tomy wydanej w 1887 roku książki Introductio in Sacram Scripturam, Pars Secunda, Editio Quarta denuo recognita autorstwa belgijskiego biblisty Thomasa Lamy’ego, a także lichtarz z 1847 roku wykonany w warszawskiej Fabryce Norblina. – Ten lichtarz pamięta jeszcze czasy, gdy w Lipiu był zakon karmelitański – podkreśla Barbara Frydrych.
– Książki i inne przedmioty znajdowaliśmy np. w starym, zniszczonym pudełku zalegającym w komórce pod schodami na strych – opowiada koordynator grupy historycznej Mikołaj Szymański. To właśnie w tej komórce poszukiwacze odnaleźli Compendium Thelogiae Morais. Jest to najstarsza jak dotąd znaleziona przez grupę historyczną książka, ma ponad 180 lat. Wydano ją w 1839 roku we Wrocławiu.

Biblioteka parafialna
Odkrycia grupy pasjonatów doprowadziły do ciekawych wniosków. Na przykład takich, że niegdyś w Lipiu musiała istnieć biblioteka parafialna liczącą przynajmniej ponad pół tysiąca pozycji. Na niektórych znalezionych książkach widnieją bowiem stemple biblioteczne. – Prosimy mieszkańców, aby przeszukali swoje domowe biblioteki, może ktoś znajdzie książkę z pieczątką parafii i chciałby ją nam przekazać do archiwum – apeluje Mikołaj Szymański.
Inny wniosek – choć w tym przypadku bardziej właściwym słowem byłoby „przypuszczenie” – dotyczy jednej ze znajdujących się w kościele ławek. Mowa o meblu zdobionym ornamentami w kształtach palmetki i muszli mającym być może ponad 300 lat. – Ta ławka jest dość niewygodna do siedzenia. Dlatego też zapytałam panią konserwator, która odwiedziła nasz kościół, do czego ten mebel mógł służyć. Odpowiedziała, że prawdopodobnie wykorzystywano go podczas gry na jakimś instrumencie. Sądzimy, że chodzi o fisharmonię, którą sama ocaliłam przed spaleniem 20 lat temu, gdy burzona była parafialna organistówka – wyjaśnia Joanka Szewczyk.

Pocztówka na 105-lecie
Sukcesy w poszukiwaniach dały grupie historycznej impuls do zorganizowania wystawy na terenie starej plebanii w Lipiu. Zaangażowały się w nią nie tylko osoby biorące udział w eksploracjach. Dariusz Zapadka, właściciel firmy Antom, odrestaurował jedną gablotę na książki, a drugą zrobił od postaw, zaś jego córka Marysia wykonała ilustrację okolicznościowej pocztówki wydanej z okazji 105. rocznicy odbudowy kościoła w Lipiu. – Wszystkich chcących wesprzeć działania naszej grupy zachęcamy do kupna okolicznościowej pocztówki. Pracujemy nad odtworzeniem lokalnej tożsamości – mówi Barbara Frydrych.
Skoro już mówimy o pocztówce. Na pomysł stworzenia jej wpadł Mikołaj Szymański. Można ją nabyć po mszach świętych i podczas zwiedzania wystawy. Dochód ze sprzedaży będzie przeznaczony na zakup sprzętu audio-wideo potrzebnego do dokumentowania znalezisk grupy historycznej.
Ekspozycja jest czynna po każdej niedzielnej mszy świętej (msze rozpoczynają się o godzinie 9, 11:30 i 16). Potrwa do końca grudnia. Po wystawie oprowadzają członkowie grupy historycznej.
Wystawie towarzyszy także ekspozycja plansz opisujących bogate tradycje i osiągnięcia zakonu krakowskich karmelitów. Można z nich dowiedzieć się czegoś m. in. o karmelitańskich muzykach, artystach, sztuce iluminatorskiej czy ogrodach.
Działalność grupy historycznej nie kończy się na stworzeniu wystawy. Kolejnym bardzo ambitnym celem jest organizacja w Lipiu Nocy Muzeów w maju 2021 roku, a także kontynuowanie poszukiwań, m.in. w podziemiach kościoła. W nowym roku grupa planuje „udać się w teren”, aby prowadzić wywiady z mieszkańcami i nagrywać ich wspomnienia dotyczące dziejów parafii w Lipiu i historii sołectwa.